HABABAM SINIFI (Rıfat Ilgaz) ile Fatih.

1964 yılında fasikül halinde yayımlanan
Hababam Sınıfı'nın birinci fasikülü.
Turhan Selçuk'un çizgileriyle

25 Temmuz 1956 tarihli Dolmuş dergisinde ilk öykü yayımlandı.
Mayıs 1957'de öykülerden bir kısmı ilk defa bir kitapta toparlandı.
Bugüne kadar sayısız baskı yaparak binlerce kişiye ulaştı.



 
  Hababam Sınıfı’nın ben de çok hikayesi vardır. Lisedeyken bayılarak okuduğum Rıfat Ilgaz’ın bu tadına doyumsuz eserini kime sorsam ‘filmini gördüm’ diye yanıt alırım. Filmine söyleyeceğim bir şey yok. Pek çok kitabın filmi, arkasında kitabı olmadan çok hoşuma gidebilecekken, kitabını okumuşsam her zaman bir düş kırıklığıdır.  Hababam Sınıfı bu konuda beni en az mutsuz eden olarak bir istisna teşkil eder. Her ne kadar filmi ilk seyrettiğimde beni şaşırtan, kitapta olmayan karakterler, olaylar  eklenmiş olsa da o, Münir Özkul, Kemal Sunal, Adile Naşit’leriyle kendi başına bir kült olmayı başarmıştır bence. Film, bütün ekonomik kazancına karşın Rıfat Ilgaz tarafından yapımcılarının mahkemeye verilmesini engelleyememiştir. Yapılan değişiklikleri sanata ve sanatçıya büyük saygısızlık sayar büyük usta Ilgaz. 

  Şube müdürlüğümün orta dönemlerinde otuz kişilik bir şubede hedeflerle ilgili toplantı yapıyordum. Konuşmamın sonuna doğru, ekonomik kriz yorgunu çalışanlara biraz espri katmak için ‘Hadi şimdi Hababam Sınıfı’nın yeminini edelim ’ dedim. Herkes bana baktı, ‘kitabı okuyan yok mu?’ dedim ve klasik cevabı aldım. ‘Filmini gördük’. Ama filminde Hababam Sınıfı’nın yeminini hiç kullanmamışlardı ki.  Neyse, yerime oturdum, sonra birden kalktım ve üç  katlı şubeyi dolaşarak internete bakmalarına fırsat vermeden  Hababam Sınıfı’nın yazarını sordum. Tek kişi bile bilemedi. Sorduklarım arasında güvenlik görevlisinden, ülkemizin en mutena üniversitelerinden mezun bilmem kaç mastırlı, bilmem kaç dil bilenlere kadar her kademeden eleman vardı. Defalarca seyrettikleri filmin kimin eseri olduğunu bir kez olsun merak etmemişlerdi. Haksızlık etmeyeyim, iki kişi dışarıdaydı ve bunlardan biri sıkı kitap okurdu. Onları test edemedim. Çünkü onlar şubeye dönene kadar içerdekiler tedbiri alıp, bu çatlak müdürle ilgili  durumdan onları haberdar etmişlerdi. Bundan sonra ne yaptığımı belki ilerdeki yazılarımdan birinde anlatırım. 

 

  Şimdi, Temmuz ayına Kuşadası’na Hamdiye’nin yazlığına  dönelim  (Bakınız. 'Wilhelm Tell (Giyom Tell)- Mario Giussani ile Derya' adlı yazım ). Bu sene yazın tanıştığım ikinci genç, kitap okuru Fatih’i ,bir akşam yürüyüşten dönerken , Yaşar Amcasının verdiği görevle Hamdiyelerin balkonunda otururken bulduk. Hamdiye ve Yaşar’ın komşularının torunu olan, on yedi yaşındaki Fatih, Ödemiş’te oturuyor ve orada liseye gidiyor. Lise son sınıfta ve önümüzdeki yıl üniversite sınavlarına girecek. Gene laf lafı açtı ve konu kitaplara geldi. Fatih’in kitaplarla ilgili hikayesi ilginç. Bir sene önceye kadar yani on altı yaşına kadar doğru dürüst kitap okumazmış. Derken geçen sene okul değiştirmiş, hem yeni okulu hem de okulundaki İngilizce öğretmeni Fatih’in üzerinde nasıl bir etki yapmışlarsa Fatih kitap okumaya başlamış. Karın altından çıkan kardelenler gibi orda burada ortaya çıkan bu elleri öpülesi öğretmenlere derin bir minnet duyarım. Tahminen benden çok gençtirler, ancak bu ellerinin öpülmesi gerektiği gerçeğini değiştirmez.

  Fatih, yaz için kendisine dört kitap ayırmıştı. Tutunamayanlar, Alamut Kalesi, Sofi’nin Dünyası ve Piraye. Fatih’e bir sene önce daha etkin okumaya başladığı için Tutunamayanlar’ın ağır kaçabileceğini söyledim. Çok kararlıydı Fatih, öğretmeni bu kitabı sekiz kere okumuş ve hepsinde de farklı anlamlar çıkarmıştı ve çok merak ediyordu. Kuşadası’nda kaldığım kısa sürede Fatih’le de kitaplardan ve filmlerden bol bol konuştuk; kitap okuyan gençlerin sanırım bir sorunları var, ülkemizde sayıları az olduğu için okuduklarını paylaşacak kişilere çok rastlamıyorlar, rastlayınca da yaşı ne olursa olsun konuşmak hoşlarına gidiyor. Fatih’in ayrıca sinema merakı vardı ve güzel bir koleksiyona sahipti, bana indirdiği filmlerden cd’lere aktarıp verdi ki içlerinde bir yığın seyretmediğim vardı. Bu da bana güzel oldu.

    Bir ara konuşurken aklıma geldi. Hababam Sınıfı’nı kimin yazdığını sordum. Hiç duraksamadan ‘Rıfat Ilgaz’ diye cevap verdi. Nasıl mutlu olmuştum. Hayır, daha okumamıştı. Ama söz verdi, okuyacaktı, hem de Hababam Sınıfı sözü.

-H… m… h… olsun mu?
 

 Ekleme: Yazımı bitirdikten sonra Hababam Sınıfı’nı yaklaşık 36-37 sene evvel okuduğumdan  yeminini doğru hatırlayıp hatırlamadığımı bakmak için 2011 basımı bir Hababam Sınıfı’na göz atayım dedim. İş Bankası’nın yayımladığı bu basımda, girişte kitabın yazılış öyküsü yazarının ağzından yer alıyor. Okumanızı tavsiye ederim. İlk baskısı 1957 yılında yapılmış olan kitabın basılma hikayesi de tam hababamlık. Kitabın çeşitli yayımları sırasında yazarını mutsuz eden olaylar da yok değil. Benim yıllar önce hangi baskısını okuduğumu hatırlamama imkan yok. Onca okunma ve taşınma sonrası kitabın parça parça olduğunu anımsıyorum sadece. Neyse kitabın başlarında olduğunu hatırladığım yemine, bir de Hababam Sınıfı’nın marşına üçte bire yaklaştığım halde bir türlü ulaşamadım. İnternet hazretlerine müracaat etmeden önce kız kardeşimi aradım. Aramızda çok az yaş farkı olduğu için kitapları aynı zamanda okurduk. ‘Hababam Sınıfının yeminini hatırlıyor musun?’ diye sordum. ‘Tabii’ dedi ve tak diye söyledi. ‘Peki marşı?’ dedim. ‘Entrike kuşe ule rule’ diye başladı. ‘Haydi hoppa zımuşule’ diye devam ettim. Oh, rahatlamıştım. Demek böyle bir şeyin varlığını doğru hatırlamışım. İlerlemeye devam ettim ve buldum. Ancak, benim hatırladığım ‘yemini’ yerine ‘küfrü’ olarak geçiyordu. İnternetteki garip addaki sözlüklerden birinde de küfrü olarak geçiyor. Zaten söyleniş şeklide küfre daha yakın. Artık, benim okuduğum baskıda mı öyleydi, yoksa hafızamda mı öyle kaldı bilmiyorum ama ben yukardaki yazıyı değiştirmedim.