Everest Yayınevi- Basım Tarihi: Eylül-2008
Çeviren: Püren Özgören
Çeviren: Püren Özgören
Kitap kurdu arkadaşlarımdan Makbule Temmuz’da bana bir mesaj attı. Hem
bloğumla ilgili görüşlerini yazmış , hem de birkaç kitap adı vermiş. Kurt’lar
böyledir, okuduğumuzu herkes okusun isteriz, sonra üzerinde konuşup paylaşmak
ayrıca hoşumuza gider. Kitapları not aldım, içlerinden bir tanesi evde vardı. Şöyle
yazmışım. ‘Uçurtma Avcısı evde var. Kalbim dayanmıyor
artık diye uzun süre okumayı reddettim. Sanırım okuma zamanı geldi.’ Geçen
hafta başka bir arkadaşımla
,Gülay'la konuşuyordum. ‘Üç dört yıl evvel ben de sana bu kitabı söylemiştim, bana da
aynı yanıtı vermiştin, içim dayanmıyor, demiştin ‘ dedi.
Ama okudum. Tam dört yıl önce Eylül’de almışım Uçurtma Avcısı’nı.
Aslında Afganistan’da yaşananlar hiç bilinmedik şeyler değil. Hepimiz bir güzel,
televizyonlardan, gazetelerden izledik neler olduğunu. Sovyet işgalini, Taliban
vahşetini, ikiz kuleleri, Amerika saldırısını film gibi seyrettik. Ne kadar
bilirsek bilelim , içerden gelen birisinin yüreğinizden ortaladığı bu kitapta
okumak ayrı bir etki yapıyor. Khaled Hosseini işte bu sıkı vuruşu yapmış.
Kitapta
döngüsel bir anlatım var gibi hissettim ben , nasıl desem, sanki olaylar bir
daire gibi dönerek birbirini tamamlıyor
ve sonra bir ‘klik’ sesi ile daire kapanıyor. O klik de kitabın başında ve
sonunda yer alan ‘senin için bin tane de
olsa yakalarım’ tümcesi sanki.
Kitap , Afganistan’ın değişen siyasal yaşamı fonunda , çok yakın iki
arkadaş olan Hasan ve Emir’in hikayesini anlatır. Ve de onların babalarının. Aynı
evde bir yıl arayla doğan iki arkadaşta annelerinden yoksun büyürler. Emir , zengin
bir babanın oğludur, Hasan ise onların hizmetkarı Ali’nin. Emir, Afganistan’da çoğunlukta
olan Peştun bir aileye mensuptur. Hasan
ise ülkede aşağı görülen bir azınlık
olan Hazara’lara. Emir sünnidir, Hasan
şii. Emir , bir zamanlar bir ayı ile dövüştüğü söylenecek kadar cesaretli bir
adamın korkak oğludur. Hasan ise cesurdur. Bunun yanısıra dosttur, arkadaştır ,
sadıktır.
‘Hasan da gülümsedi. Ama onunki
zoraki değildi. ‘Bilirim’ dedi. Özü sözü doğru olanların ortak yönü de budur:
Karşısındaki kişinin de içten konuştuğunu sanırlar.’
Emir, pek çok konuda farklı bir adam olan ve nasıl böyle bir oğlu
olduğuna inanamayan babasına kendisini kanıtlama derdindedir. ‘‘Güzel’ dedi baba. Ama gözleri ikircikliydi artık. ‘Şimdi mollalar ne derse desin, yalnızca bir günah
vardır, tek bir günah. O da hırsızlıktır. Onun
dışında ki bütün günahlar hırsızlığın bir çeşitlemesidir.’’…..’’Bir insanı
öldürdüğün zaman bir yaşamı çalmış olursun’ dedi Baba. ‘Karısının elinden bir
kocayı, çocuklarından bir babayı almış olursun. Yalan söylediğinde birisinin
gerçeğe ulaşma hakkını çalarsın. Hile yaptığın, birisini aldattığın zaman
doğruluğu, haklılığı çalmış olursun. Anlıyor musun?’
Yılda bir yapılan uçurtma yarışları Emir için bir fırsat olur. ‘Uçurtma yarıştırmak Afganistan’ın eski bir
kış geleneğiydi. Turnuva sabah erkenden başlar,kazanan uçurtma tek başına
gökyüzünde süzülünceye kadar da sona ermezdi. İnsanlar kaldırımlarda , damlarda
toplaşır, çocuklarına tezahürat yaparlardı. Sokakları dolduran yarışmacılar ,
var güçleriyle sicimlerine asılır, ipi bir salıp bir çeker, gözlerini kısıp
gökyüzünü tarar, hasmının ipini kesmek için fırsat kollardı. Her uçurtma
yarışçısının , makarayı tutan ve ipi besleyen bir yardımcısı olurdu- benimki
Hasan’dı.Beklenmedik şekilde bütün uçurtmaları düşürüp tek kalmayı becerir.
‘Ama
hepsi bu kadar değildi elbette. Gerçek
eğlence bir uçurtmanın ipi kesildiğinde başlardı. İşte o zaman uçurtma
kovalayıcılar –ya da uçurtma avcıları- devreye girerdi.’ Hasan bu konuda
inanılmaz yeteneklidir. Sadece hisleri ile uçurtmanın düşeceği yeri bulabilir.
Hasan Emir’in düşürdüğü son mavi uçurtmanın peşine düşer. ‘Bir uçurtma avcısı bir uçurtmayı eline geçirdi mi, kimse onu elinden
alamazdı. Bu bir kural değildi. Bir gelenekti. ‘ Ne ki , intikam uğruna
geleneğe karşı çıkanlar olacak, Hasan o mavi uçurtmayı vermemek uğruna başına
gelen olaya katlanacak, ancak aynı olaya şahit olan Emir müdahale etmeyip,
seyirci kalacak ve bunu kendi ödlekliğine verecektir. Ama alttan alta
bilmektedir ki seyirci kalmasının gerçek nedeni Hasan’ın ‘alt tarafı bir
Hazara’ oluşudur.
Sovyet işgalinde Emir ve babası Amerika’ya kaçarlar. ‘’Babam hala Amerika’da yaşamaya alışmaya
çalışıyor’ dedim, açıklamak istercesine. Onlara Kabil’de ağaçtan kopardığımız
bir dal parçasını kredi kartı niyetine kullandığımızı anlatmak isterdim. Hasan’la dalı alır, fırına giderdik. Fırıncı
bıçağıyla dalın üzerine bir çentik atardı; tandır’ın alevleri arasından bizim
için çektiği her nan somunu için bir çizgi. Ay sonunda Baba çubuktaki
çentiklere göre ödeme yapardı. Hepsi bu kadar. Kimlik filan yok.''
Emir ne kadar uzağa giderse gitsin
geçmişi sırtında taşıdığını bilmektedir. Bir gün babasının sevgili arkadaşı
Rahim Han’dan gelen bir telefon , onu geçmişiyle hesaplaşmak üzere ülkesine
sürükleyecektir. Rahim Han’ın telefonda dediği gibi ‘yeniden iyi bir insan olmak mümkün’ olabilecek midir acaba?
Evet, ve biri de çıkar Afganistan’ı yazar. Hosseini’nin ikinci kitabı
‘Bin Muhteşem Güneş’i okumak da farz oldu artık.
Hiç yorum yok :
Yorum Gönder