HALİME KAPTAN-Rıfat Ilgaz

Türkiye İş bankası Kültür Yayınları-Basım Tarihi:2010

  Bizimkiler'e Rıfat Ilgaz'la ( 1911-1993) başlamak ne güzel! Aydınlanmanın bu güzel insanının kalbimde yeri hep başka olmuştur. Sevgili Rıfat Ilgaz'la ilgili anlatacağım çok şey var, ancak onları Hababam Sınıfı'nda ve diğer yazılarımda anlatmayı planlıyorum. Şimdi gelelim 'Halime Kaptan'a.

  İş Bankası Yayınları son birkaç yıldır güzel bir uygulama yapıyor. Seçtiği bir kitabı basıyor ve İş Bankası şubelerine gidip karnesini gösteren her çocuğa karne hediyesi olarak veriyor. Zaten projenin adı da ‘Karneni Göster, Kitabını  Al.’

2011 yılında Rıfat Ilgaz’ın 100.doğum yıldönümünde ‘Halime Kaptan’ı dağıtmışlar. Çokta iyi yapmışlar. Ellerine sağlık. Eh, ben tabii ki karnemi gösterecek yaşları çoktaaan geçtim, ama Kadıköy’de bir pasajda kitabı görünce de almadan duramadım. Kitabın başında Rıfat Ilgaz’ın yaşam öyküsü ve eserleri var. Halime Kaptan  çocuk  kitapları kategorisinde yer almış. Ben hala daha çocuk kitapları okumayı pek severim, hele bir de Rıfat Ilgaz olursa.

  Cideli Rıfat Ilgaz’ın,  Cideli Halime  Kaptan’ı  Kurtuluş  Savaşı’nın  binlerce  kahramanından bir tanesi. Çoğu isimsiz ve unutulmaya yüz tutmuş. Halime Kaptan ise sevgili Ilgaz’ın kaleminde tekrar hayat bulmuş. Halime Kaptan ve diğerlerini hatırladığımız sürece ülkece var olacağız , yoksa kaybetmeye mahkumuz diye düşünüyorum.

  Cide’nin bir köyünde kayınbabası Temel Reis ve yedi yaşındaki oğlu Memiş ile yaşar Halime Gelin. Savaş yılları , yokluk yıllarıdır. Köydeki erkekler ya en fazla on üç , on dört yaşlarındadırlar, ya da yaşlıdırlar. Temel Reis bu gencecik çocukları yanına alarak üç beş kuruş nafaka çıkartmak için Karadeniz’e açılır.

  Halime Gelin güçlü kuvvetlidir, lafını sözünü esirgemez. Savaştan kaçmak büyük onursuzluktur onun için. Öyle ki asker kaçağı olarak  bir gece kapısına dayanan kocasına kapıyı açmayı reddeder. İçeriye girme tehlikesine karşın silahını doldurur. Üstüne bir de ihbar eder.

  Temel Reis seferden geri dönemez. Şimdi artık çocuğuyla bir başınadır Halime. Halime Gelin’in Halime Kaptan’a evrilme süreci işte bu şartlarda başlar. Gencecik tayfaları ile birlikte , bazen de yanına ufacık oğlunu alarak Karadeniz’e açılacak , erkek kılığına girecek ,türlü tehlikelere göğüs gererek Ankara için silah kaçıracaktır.

  ‘Hem yürüyor hem düşünüyordu. Mustafa Kemal’i görmemişti,  ama onun birçok iyi şeyler yapacağına inancı vardı. Bugüne kadar uzak topraklar üzerinde savaşılmıştı. Bu sefer bıçak gelip kemiğe dayanmıştı. Samsun’daki örgüt subaylarından birinin neler anlattığını anımsadı. Binbaşıymış ama sivil giyiniyordu. Bütün denizciler şimdilik öyleydi. Tanınmamak için… Karadeniz’e giden gavur gemileri sandallarda bastırınca toplayıp götürüyordu onları… Daha olmazsa topa tutup batırıyordu takalarını… Bandırasından Yunan gemisi olduğunu anladığı bir zırhlı, kendi sandalına bile bir iki mermi yollamış, Sinop kıyılarındaki kayaların arasına gizlenip zor kurtulmuştu ellerinden. Sonradan öğrenmişti bu geminin Averof zırhlısı olduğunu. İnebolu’yu, Samsun’u bile topa tutmuştu bu namussuz gemi…’

  Ilgaz’ın yalın anlatımındaki kitapta gerek denizcilikle ilgili gerek yöresel bir dolu kelimeyle karşılaşmak ayrıca çok hoş.

  Bütün çocukların ve bütün büyüklerin okuması dileğiyle...